Çocuklarda Öfke ve Saldırganlık Karşısında Nasıl Davranmalıyız?

Öfke engelleme ve korku karşısında ortaya çıkan bir tepkidir. Belirli bir sınırda öfke, karşılaşılan engeli aşmak, hoş olmayan durumdan kurtulmak için gerekli tutum ve davranışta bulunma olanağı sağlar.

İstediğini elde edemeyen ya da engellenen çocuk, öfkeden bağırıp, çağırıp, tepinebilir, saldırgan davranışlarda bulunabilir. Bu durum büyükler için anlamsız gelebilir. Oysa çocukluk ve gençlik çağında, belirli engeller karşısında öfkelenmek kişiliğin korunması, saygınlık kazanması ve bu saygınlığın sürdürülmesi açısından pekiştirici, yapıcı yönde rol oynar.

Saldırganlık, çocuğun güvenlik, mutluluk ya da başka bir gereksiniminin şekil değiştirerek başka bir biçimde ortaya çıkmasıdır. Çocuğun engellendiğinde öfkelenip saldırgan davranışlarda bulunması, akranlarına vurması, ısırması, eşyaları fırlatması, tekmelemesi, tükürmesi ve sözel saldırılarda bulunması söz konusudur.

Çocuk büyüdükçe ve geliştikçe saldırganlığı oluşturan gücü, toplumsallaşmasının kurallarıyla bağdaşır şekilde yararlı uğraş alanlarına dönüşmelidir. Çocuk ve gençlerin spor ve yarışmalara yönelmesi saldırganlık dürtülerinin büyük ölçüde deşarj olmasını sağlar. Her şeyden önce çocuğa hoşgörü gösterilmeli, anne ve baba tutumu olumlu olmalı, çocuktaki saldırganlık yararlı hale dönüştürülmelidir. Örneğin kavga etmek yerine bir spor dalına yönelmek, bir müzik aleti çalmak gibi. Çocuk anne ve babayı kendine örnek alacağı için anne ve baba tutum ve davranışlarıyla iyi bir rol model teşkil etmelidirler. Devamlı ceza ve baskı uygulamak, çocuğun özgürlüklerini kısıtlamak doğru davranışlar değildir.

Saldırgan davranışlar kesinlikle dayakla cezalandırılmamalıdır. Anne ve babanın ilgisi, sevgisi azaldığında ve fiziksel cezalar verildiğinde, çocukta saldırgan, sorumsuz davranışlar gelişir. Saldırgan davranışlar ortaya çıktığında, yetişkinler sakin olmalı, ben dilini kullanmalıdır. Örneğin; Böyle kavga ettiğin zaman rahatsız oluyorum, kendimi kötü hissediyorum gibi. Çocuk gergin ve sinirliyken onunla tartışmamalı, sakinleştikten sonra konuşacağız diye çocuğa söylenmeli ve daha sonra davranışı ile ilgili konuşulmalıdır.

Çocuğa sosyal olgunluğuna uygun, başarabileceği çeşitli küçük sorumluluklar verilmelidir ve sorumluluğunu tamamladığında davranışını pekiştirecek olumlu geri dönüşler yapılmalıdır. Çocuk saldırgan davranışının dezavantajlarını görmeli ve saldırgan davranışları ile isteklerini elde edemeyeceğini öğrenmelidir.