Yürümede bozulma

-Ayakları sanki yere yapışık doktor bey, adım atamıyor. Durduğu yerde duramayan bir adamdı! Hem ne dediği anlaşılmıyor hem de her hareketi yavaşladı. Kendi işlerini olsun yapacak hale gelemez mi?

Yürüme sırasında hangi yapılar çalışır? Nasıl yürürüz?

Yürüme karmaşık bir işlemdir ve vücudun her yapısı yürümeye katkı sağlamaktadır. Örneğin iskelet sistemi destek görevini yapar. Kemikler ve bir o kadar önemli eklemler sağlıklı olmalıdır. Kaslar eklemler aracılığı ile kemikleri oynatır ve ortaya bir hareket çıkar. Hareketin düzgün ve amaca uygun olması için tüm bu yapıların, kemik - eklem ve kasların sağlıklı ve güçlü olması gerekir. Basitçe bu yapılar çalışan bir arabanın şasisi, tekerlekleri, aktarım organları, ve motoru gibidir. Bu sistemden bilgileri alan ve tekrar bu sisteme ne yapması gerektiğini söyleyen arabanın beyin kısmı ise omurilik yapısı ile beynimizdir. Sinirler ise kablolar gibidir. Kemik - eklem ve kaslardan çok miktarda bilgi sinirler aracılığı ile ve biz farkına varmadan beynimize taşınır, yine biz farkına varmadan kaslara geri döner.

Düzgün yürüme çok miktardaki bilginin sürekli taşınması ile oluşur. Doğar doğmaz yürüyemiyor olmamızın nedeni de bu bilginin taşınamıyor olmasıdır. Çünkü sinir iletiminin hızlı ve ekonomik olmasını sağlayan "sinir kılıfı " doğum sırasında bazı yerlerde oluşmamıştır. Olgunlaşma iki yaşına kadar sürer. Destekle oturan bebek sırasıyla emekler, sıralar ve tay tay yürür. Bu sinir kılıfının olgunlaşması sürecidir. Bu arada belki 100 - belki 500 kez düşülür ve kalkılır. "Düşmez-kalkmaz bir Allah" ata sözü belki de bu düşmenin normalliğini anlatır! Zaten öğrenme süreci de ancak çok tekrar ile olur. Başlangıçta çok dikkat edilerek yapılan her iş, bir süre sonra dikkat edilmeden de yapılır hale gelecektir.

Yürüme bozukluğuna yol açan yapılar neler olabilir? Bunları nasıl ayırt ederiz?

Kemik-eklemler, kas ve sinirler ile omurilik ve beyini etkileyen hastalıklar yürüme bozukluğu yapar. Düşme femur kemiğini kırar, adım atarken çok ciddi kalça ağrısı olur. Dizlerdeki ağrılar ve dizlerden gelen kemik kıtırtı sesi kemik yüzeylerinin aşınması olan artroz - eklem sertliğinde olur. Çömeldiği yerden kalkamayan bir kişide kalça kasları zayıflamıştır. El ve ayak kasları zaman içinde erimiş ve kemikleri apaçık görünen bir kişide sinirleri etkileyen uzun süreli bir hastalık vardır. Ani başlayan ayaklarda uyuşma ve yürüyememe durumunda ise GBS adıyla bilinen sinir iltihabı oluşmuştur. Sabahları iyi olup akşamları yürüyemeyen bir kişi de sinir ile kas arasında bilgi geçişi bozulması ile giden myasteni hastalığı varken, gündüzleri iyi ama, geceleri dengesiz ve düşen, kansızlık çeken bir kişide vitamin B12 eksikliği bulunur. Omurilik tutulmaları ani ve işeme bozuklukları ile seyrederken her iki bacakta da güçsüzlük olur. Beyini etkileyen damar tıkanmaları, iltihaplar, tümörler, multipl skleroz gibi sinir kılıfını bozan hastalıklar ise vücudun diğer yarısını içine alan şikayetler üretirler. Bir yarı sağlam iken diğer yarı felçlidir. Parkinson hastalığında tüm hareketler yavaş iken, beyinde su toplanması olduğunda yavaş yürüme yanı sıra idrar kaçırma ve unutkanlık varlığı gözlenir.

Tüm bu durumları ayırma sürecinde Nöroloji hekimi öykü ve muayene ile tanısını koyar ve tetkikler yardımı ile de kanıtlar. Bel sıvısı incelemesi, elektromyografi (EMG) ve görüntüleme yöntemleri olmaz ise olmaz araştırma yöntemleridir.

Yürüme neden önemlidir? Yürüyememe ile ne olur?

Yürüme yeteneği yitmesi iyi bir şey değildir. Yokluğu yaşamı tehdit eden sorunların ortaya çıkması ile sonuçlanır. Basit bir örnek verelim; İlerleyen yaş ile yapılan hareket miktarı azalır ve kaslarda küçülme, kemiklerde erime ortaya çıkar. Kemik erimesi ciddi hale gelirse, ufak bir düşme kalça kırığına ve o da en az 3-4 hafta sürecek yatağa bağlı kalma durumuna yol açar. Yatağa bağlı kalmak ise damarlarda pıhtı oluşumu ve pıhtının hareketi ile akciğerlerde nefes - alma verme işleminin bozulmasına, kalp yetmezliğine ve ölüme neden olur.

Yürümenin değerini onu kaybetmeden anlamak gerekir.