Aydın’ın sevilen televizyon programlarından Kuş Bakışı, bu hafta hukukçu ve sosyolog Zekai Savaşlar’ın çarpıcı açıklamaları ile dikkat çekti. İsraf konusunun bireysel ve toplumsal boyutları masaya yatırıldı. Maddi ve manevi kaynakların bilinçsizce harcanmasının toplumun geleceğini tehdit ettiğini vurgulayan Savaşlar, tarihi anekdotlar ve güncel örneklerle mesajlarını güçlendirdi.
“İSRAF, SADECE PARA KAYBI DEĞİLDİR”
Programın açılışında Zekai Savaşlar, toplumun israf algısının dar bir çerçevede ele alındığını belirterek şöyle konuştu: “İsraf dendiğinde genelde akla sadece parasal harcamalar gelir. Ancak zamanımız, sağlığımız, insan ilişkilerimiz ve değerlerimiz de israf edilebilen en önemli kaynaklardır.”
SARI MANGAL HİKAYESİ: GEÇMİŞTEN DERS ALMAK GEREKİR
Zekai Savaşlar, Osmanlı döneminden ‘Sarı Mangal Hikayesi’ni anlatarak israfın nasıl devlet yapısını zayıflatabileceğini şu sözlerle dile getirdi: “Kırım Harbi sonrası ekonomik darboğaza giren Osmanlı, halk arasında lüks tüketim alışkanlıklarının artması ile mali zorluklar yaşadı. Maliye Nazırı, Padişah Abdülmecid’e sarı mangal modası nedeniyle artan israfı anlattı. Bunun sonucunda ‘İsraftan Men Kanunu’ çıkarıldı. Bugünün sarı mangalı ise pahalı makam araçları ve gösterişli harcamalardır.”
MADDİ VE MANEVİ İSRAF
Savaşlar, israfı sadece maddi değil, manevi bir sorun olarak da değerlendirdi: “Kibirli davranışlar, saygısız iletişim, toplumsal dayanışmanın azalması gibi tutumlar da manevi bir israf türüdür. İnsanların kendilerine ve çevresine karşı gösterdiği alaycı, kırıcı tavırlar toplumun ahlaki değerlerini yıpratır.”
ZAMAN İSRAFI VE KAHVEHANE KÜLTÜRÜ
Kahvehane kültürüne de değinen Savaşlar, zaman israfının bireysel ve toplumsal etkilerinden bahsetti: “Maalesef, kahvehaneler çoğu kişi için zamanı boşa harcama mekanı haline geldi. Oysa kıraathane kelimesi, aslında ‘okuma yeri’ anlamına gelir. Zaman, en kıymetli sermayemizdir ve onu daha verimli kullanmalıyız.”
SAĞLIK VE İLAÇ İSRAFI
Zekai Savaşlar, sağlık alanındaki israfa dikkat çekerek şu önerilerde bulundu: “Devletin ilaç israfı konusunda ciddi adımlar atması gerekiyor. Hastalar reçetelerinde yazan ilaçların tamamını kullanmadığında büyük bir milli kayıp oluşuyor. Bazı ülkelerde ilaçlar tane ile satılıyor, bu da israfı önlemek için etkili bir yöntem.”
LÜKS VE KONFOR ARASINDAKİ İNCE ÇİZGİ
Lüks tüketim ve konfor arasındaki farkı vurgulayan Savaşlar, şunları söyledi: “Bir ihtiyacı karşılamak için alınan uygun bir eşyaya konfor diyebiliriz. Ancak bu ihtiyacı aşan ve gösteriş için yapılan harcamalar lükstür ve israfın zirvesidir. Özellikle toplumu yönetenlerin gösterişten uzak, örnek bir yaşam sergilemesi gerekir.”
KAMU HARCAMALARINDAKİ İSRAF
Kamusal alandaki israfın halkın güvenini zedelediğini belirten Savaşlar, somut bir örnek vererek eleştirilerini sürdürdü: “Bir belediye başkanının doğum günü tebriki için araba ve personel gönderdiğini duyduk. Bu gereksiz harcamalar, kamu kaynaklarının sorumsuzca tüketildiğinin bir göstergesidir.”
EĞİTİMDE İSRAF
Eğitim sistemindeki israf konusuna da değinen Savaşlar, “Eğitimde doğru bir yönlendirme yapılamadığı için özel dershane ihtiyacı doğuyor. Finlandiya ve Danimarka gibi ülkelerde çocuklar okuma yazmadan önce çevre bilinci ve israf farkındalığı eğitimi alıyor. Biz de müfredatımıza bu tür öğretileri eklemeliyiz.” dedi.
TOPLUM VE BİREY İÇİN ÇAĞRI
Programın kapanışında Savaşlar, bireylerin ve devletin tasarruf bilinci geliştirmesi gerektiğini şu sözlerle vurguladı: “Bireysel olarak zamanımızı ve sağlığımızı, kamusal alanda ise bütçeyi korumalıyız. Hazinesi boş bir devletin güçlü kalması mümkün değildir. İsrafı hayatımızdan çıkarıp yerine tutumluluk ve paylaşımı koymalıyız. Böylece hem bireysel hem de toplumsal huzura ulaşabiliriz.”
Zekai Savaşlar’ın konuşması, izleyicilerden büyük ilgi gördü ve israfla mücadele konusunda farkındalık yarattı. (GÖNÜL ÇATALKAYA)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.