Temiz Hava Hakkı Platformu’nun (THHP) 2022 yılı “Kara Raporu”, Türkiye’de hava kirliliği nedeniyle yaşanan korkutucu kayıpları gözler önüne serdi.
Rapora göre, 68 bin 440 kişi hava kirliliği kaynaklı nedenlerle yaşamını yitirdi. Bu sayı, kirliliğin çevresel bir sorun olmanın ötesinde halk sağlığı üzerinde ölümcül etkiler doğurduğunu ortaya koydu. Özellikle İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara gibi büyük şehirler, bu kara tablonun merkezinde yer aldı. Ancak sadece metropoller değil, sanayi ve tarımın iç içe olduğu Aydın gibi iller de tehlikenin odağında.
AYDIN’DA HAVA KİRLİLİĞİ SAĞLIĞI TEHDİT ETTİ
Raporda, Aydın’da hava kirliliğinin başlıca nedenleri arasında fosil yakıt kullanımı, sanayi tesislerinin faaliyetleri ve ulaşım kaynaklı karbon emisyonları gösterildi. Bu kirleticiler, özellikle sanayi bölgelerinde yoğunlaşıp şehirdeki hava kalitesini tehlikeli seviyelere indirdi. Aydın gibi tarım ve hayvancılığın yoğun olduğu bölgelerde, tarımsal faaliyetlerden yayılan kirletici gazlar ve partiküller de kirliliği daha da artırdı. Bu durum, başta solunum yolu hastalıkları olmak üzere ciddi sağlık sorunlarını beraberinde getirdi.
İLLERE GÖRE HAVA KİRLİLİĞİ VE ÖLÜM ORANLARI
Türkiye genelinde hava kirliliğine bağlı ölümler en fazla İstanbul, İzmir, Bursa ve Ankara gibi metropollerde görülürken, Aydın ve Adana gibi iller de bu ölümcül sıralamada üst sıralarda yer aldı. Özellikle yoğun sanayi ve madencilik faaliyetlerinin olduğu Kocaeli, Gaziantep gibi şehirler de dikkat çeken diğer noktalar oldu. Bu illerde, ulaşım, atık yönetimi ve enerji politikalarındaki eksikliklerin, hava kirliliği sorununu daha da derinleştirdiği belirtildi.
SAĞLIK VE ÇEVRE İÇİN ÇÖZÜM ÖNERİLERİ
Hava kirliliğinin bu boyutlara ulaşmasının nedenlerini sıralayan THHP, fosil yakıt kullanımını azaltmayı, yenilenebilir enerji kaynaklarını teşvik etmeyi ve sanayi tesislerini daha sıkı denetlemeyi çözüm önerileri arasında sundu. Toplu taşıma sistemlerinin yaygınlaştırılması ve kent planlamasının daha çevreci bir bakış açısıyla ele alınması gerektiği ifade edildi. Tarımsal faaliyetlerde doğaya zararlı kimyasalların ve yöntemlerin kullanımının önlenmesi de alınması gereken önlemler arasında sıralandı.
DSÖ VERİLERİ DURUMUN CİDDİYETİNİ VURGULADI
Dünya Sağlık Örgütü (DSÖ), hava kirliliğinin akciğer kanseri ölümlerindeki payını %18,56 olarak belirtti. Bu oran, hava kirliliğinin sadece günlük yaşamı değil, yaşam sürelerini de ciddi şekilde etkilediğini gösterdi. Solunum yolu hastalıklarının artış oranları da bu tehlikeyi destekleyen diğer veriler arasında yer aldı.
VATANDAŞLAR VE YETKİLİLER NE YAPABİLİR?
Aydın’da ve diğer illerde hava kirliliğiyle mücadelede hem yetkililere hem de bireylere önemli sorumluluklar düştüğü vurgulandı. Yetkililerin sanayi tesislerine yönelik sıkı denetimler gerçekleştirmesi, fosil yakıt kullanımını azaltacak politikalar geliştirmesi, toplu taşıma projelerini hızlandırması gerektiği belirtildi. Öte yandan, vatandaşların bireysel olarak karbon ayak izlerini düşürmek için daha az araç kullanmaları, maske takmaları ve enerji tasarruflu ürünlere yönelmeleri önerildi.
HAVA KİRLİLİĞİ İLE MÜCADELEDE UMUT VAR MI?
Aydın ve Türkiye genelinde daha temiz bir hava ve sağlıklı bir toplum için hızlı ve etkili adımların atılması gerektiği ifade ediliyor. Hava kirliliğiyle mücadelede, bireysel farkındalık ve toplumsal dayanışmanın yanı sıra uzun vadeli çevreci politikaların geliştirilmesi gerektiği vurgulanıyor. Aksi takdirde, bu çevre felaketinin etkilerinin her geçen yıl daha da artacağı öngörülüyor. (SELİME AYDEMİR)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.