Aydın'da su ve kanalizasyon idaresi ASKİ'ye yönelik klor alım ihalelerindeki şüpheli işlemler ve yüksek maliyet artışları kamuoyunun gündemine oturdu. tvDEN ekranlarında gazeteci Emin Aydın’ın sunduğu Baş Başa programına konuk olan eski İçişleri Bakanı ve Milli Savunma Bakanı danışmanı, emekli bürokrat Haldun Haşmet Aysan, klor ihalelerindeki dikkat çeken detayları ve olası usulsüzlükleri açıkladı. Son gelişmelerle birlikte, tartışmalara ASKİ’nin pompa alımlarındaki fiyat dalgalanmaları ve ihale süreçlerindeki belirsizlikler de eklendi.
KLOR ALIM İHALELERİNDE ŞAİBELİ SÜREÇ
Aysan, ASKİ’nin klor alım süreçlerini detaylandırarak, belirli firmaların sürekli olarak tek başına katılım gösterdiğine dikkat çekti. “ASKİ’nin 2015 yılından itibaren yaptığı klor alım ihalelerinde, rekabetin olduğu dönemlerde yüzde 58 gibi yüksek bir kırımla ihaleler alınırken, zamanla rekabet ortadan kalkmış ve firmalar ihalelere tek başına girerek işleri almaya başlamış” dedi.
Özellikle 2020-2024 yılları arasındaki süreçte, klor alımı için yaklaşık maliyetlerin belirlenmesinde büyük dalgalanmalar olduğunu ifade eden Aysan, “Aynı mal için bir yıl içinde yüzde 1000 artış yapılması nasıl açıklanabilir? Rekabet Kurumu bile konuyu araştırmaya aldı” diyerek, bu süreçte usulsüzlük olabileceğine işaret etti.
Aysan, klor alımlarında 2015’ten itibaren tek bir firmanın ağırlıklı olarak ihaleleri aldığına dikkat çekerek, “İhaleler başlangıçta 4-5 firma arasında rekabetle gerçekleşirken, zamanla tüm rakipler ortadan kalktı ve tek firma üzerinden devam etmeye başladı. Üstelik yaklaşık maliyet belirlemeleri gerçek piyasa koşullarını yansıtmıyor. Örneğin, 2024’te yapılan iki ihale incelendiğinde aynı miktardaki klor için önce 11 milyon TL, daha sonra 16 milyon TL yaklaşık maliyet belirlenmiş” ifadelerini kullandı.
POMPA ALIMLARI DA MERCEK ALTINDA
Programda ASKİ’nin sadece klor alımlarında değil, pompa temininde de benzer şüpheli süreçlerin yaşandığı ortaya kondu. Aysan, “2021 yılında ASKİ’nin aynı özelliklere sahip pompaları 4 milyon TL’ye alırken, 2023 yılında 19 milyon TL’ye satın aldığı tespit edildi. Üstelik bu artış, döviz kurundaki değişimler ve enflasyonla açıklanamayacak seviyede” dedi.
Aysan, pompalarla ilgili ihalelerde de benzer bir tekelleşmenin görüldüğünü belirterek, “Başlangıçta 6-7 firma rekabet halindeyken, artık sadece 1-2 firma katılım gösteriyor ve belirlenen yaklaşık maliyetler piyasanın çok üzerinde” ifadelerini kullandı.
ENERJİ GİDERLERİ VE KLOR KULLANIMI ARASINDAKİ ÇELİŞKİLER
Programda ASKİ’nin yüksek enerji giderlerine de değinen Aysan, “ASKİ yılda 130 milyon kilovat saat enerji tüketiyor. Bunun maddi karşılığı yaklaşık 350 milyon TL. Ancak, Aydın’ın nüfusu dikkate alındığında kullanılan klor miktarı, 25 milyon kişilik bir nüfusa yetebilecek seviyede görünüyor. Bu kadar fazla klorun gerçekten kullanılıp kullanılmadığı sorgulanmalı” dedi.
Aysan, pompa alımlarıyla birlikte enerji tüketiminin de detaylıca incelenmesi gerektiğini ifade ederek, “Bazı bölgelerde pompaların aşırı enerji tükettiği iddia ediliyor. Yani, ya eski ve verimsiz pompalar kullanılıyor ya da gereğinden fazla enerji faturası ödeniyor” dedi.
REKABET KURUMU DEVREDE
Aysan, ihalelerde yaşanan şüpheli durumlar nedeniyle Rekabet Kurumu’nun soruşturma başlattığını belirtti. “ASKİ’den ihale alan bazı firmaların, başka şehirlerde de benzer yöntemlerle tek başına ihaleleri aldığı tespit edildi. Rekabet Kurumu, Aydın merkezli bazı firmalar ile ulusal düzeyde faaliyet gösteren üreticiler hakkında inceleme başlattı” dedi.
YARGI SÜRECİ DEVAM EDİYOR
Aysan, 18 Şubat’ta görülecek olan davaya ilişkin de konuştu. “Şu an 33 kişi yargılanıyor. Cumhuriyet Savcısı, 24 sanık hakkında ‘ihaleye fesat karıştırmak’tan, 9 sanık hakkında ise ‘görevi kötüye kullanma’ suçlamasıyla cezalandırma talep etti. Ancak burada asıl dikkat edilmesi gereken nokta, mağdur olan kurumların, yani ASKİ ve Büyükşehir Belediyesi’nin avukatlarının mahkemeye katılmamış olması. Bu kurumlar, zarara uğradıkları halde neden avukatlarını göndermiyor?” diye sordu.
“AYDIN’IN KAYBOLAN YILLARI”
Programın sonunda Emin Aydın, bu tür olayların Aydın’ın kalkınmasını geciktirdiğini belirterek, “Aydın’ın yıllardır kaybolan kaynakları, yanlış yönetimler nedeniyle yok olup gidiyor. Bugün bu konular gündeme geliyor ama ne yazık ki ilgili makamlar hala yeterli adımı atmıyor” dedi.
Aydın kamuoyunun bu gelişmeleri yakından takip ettiğini belirten Aysan ve Aydın, denetim mekanizmalarının daha etkin hale gelmesi gerektiğini vurguladı. 27 Şubat’ta görülecek diğer davada da benzer konuların gündeme geleceği belirtilirken, önümüzdeki süreçte yargının nasıl bir karar vereceği merak konusu olmaya devam ediyor. (ERDAL AYDIN)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.