tvDEN ekranlarında Perihan Yıldırım’ın sunduğu Kadınlar Konuşuyor programına bu hafta Profesyonel Yaşam Koçu Hilal Çatak konuk oldu. Çatak, programda çocuklarda özgüvenin nasıl geliştirileceği, ebeveyn tutumlarının çocukların kişisel gelişimi üzerindeki etkileri ve özgüven eksikliğine neden olan faktörleri geniş bir perspektifle ele aldı. Özellikle ebeveynlerin kendi geçmişlerindeki yaralarının çocukları nasıl etkilediğini anlatan Çatak, doğru özgüven gelişiminin nasıl sağlanacağına dair önemli ipuçları paylaştı.
ÇOCUĞUN MUTLULUĞU ÖZGÜVENİN TEMELİDİR
Programın açılışında Hilal Çatak, özgüvenin çocuklar için başarının öncesinde gelen bir kavram olduğuna vurgu yaptı. *"Başarıdan öte, çocuğun coşkulu ve mutlu olması özgüvenin en önemli göstergesidir. Eğer bir çocuk coşkuyla bir şeyler yapıyorsa, orada özgüven vardır"* diyen Çatak, çocuklarda özgüven geliştirmek için ailelerin ilk odaklanması gereken konunun mutluluk olduğunu belirtti.
"Çocuklar doğuştan özgüvenlidir" diyerek, çocukların gelişim sürecinde doğal bir özgüvenle dünyaya geldiklerini, ancak ebeveynlerin tutumlarının bu özgüveni zamanla söndürebildiğini dile getirdi. Çatak, özgüven eksikliği yaşayan çocukların, genellikle aşırı kontrol edilen ya da sürekli eleştirilen çocuklar olduğuna dikkat çekti.
EBEVEYNLERİN YARALARI ÇOCUKLARI NASIL ETKİLİYOR?
Çatak’ın konuşmasında özellikle ebeveynlerin kendi yaralarının çocuklar üzerindeki etkisi öne çıktı. “Ebeveynler, farkında olmadan kendi çocukluk travmalarını çocuklarına yansıtırlar. Çocuğun eksik ya da başarısız olmasından korkarak aşırı müdahaleci ve kontrolcü olurlar. Ama farkında olmadan çocuğa şu mesajı verirler: ‘Sen hiçbir zaman yeterli olamayacaksın’ dedi.
Özellikle kendi çocukluğunda gerçekleştiremediği hayalleri çocuklarına yükleyen ebeveynler için uyarıda bulunan Çatak, “Kendi yapamadıklarını çocuğuna yaptırmak istemek, çocuğun bireysel kimliğini yok saymak anlamına gelir. Çocukların kendi yollarını çizmesine izin vermeliyiz” dedi. Bu tür yaklaşımların, çocukta özgüveni geliştirmek yerine, onu daha da bastırabileceğini vurguladı.
Çatak, “Kendi yaralarını fark edemeyen ebeveynler, istemeden de olsa çocuklarına zarar verebilirler. Anne-babalar çocukları için en iyisini ister, ama bazen kendi çocukluk travmalarından kurtulmadıklarında çocuklarına zarar verebilirler” diyerek ebeveynlerin öncelikle kendileriyle yüzleşmeleri gerektiğini ifade etti.
"SEVGİ EKSİKLİĞİ DEĞİL, YANLIŞ SEVGİ YIKICIDIR"
Sevgi, özgüven gelişiminde kritik bir rol oynasa da, Çatak, sevginin yanlış ifade edilmesinin çocuklar üzerinde olumsuz etkiler yaratabileceğini belirtti. “Sevgi eksikliği kadar aşırı sevgi de zarar verebilir. Çocuklarınıza her şeyini siz yaparsanız, ona ‘Sen bunu başaramazsın’ mesajı verirsiniz” diyen Çatak, çocuklara sorumluluk vermenin özgüven gelişimi için önemli olduğunu vurguladı.
Çocuklara sürekli hata yapmalarından korkmamaları gerektiği mesajının verilmesi gerektiğini söyleyen Çatak, “Bir çocuğa özgüven kazandırmanın en iyi yollarından biri, ona hata yapma özgürlüğü tanımaktır. Hata yaptığında onu yargılamak yerine, hatalarından ders çıkarmasını öğretmeliyiz” dedi. Bu yaklaşımın, çocuğun kendine olan güvenini artıracağını belirtti.
ÇOCUKLAR DUYGULARINI YAŞAMALI: "KORKMAK VE ÜZÜLMEK NORMALDİR"
Çatak’ın en önemli vurgularından biri de çocukların duygularını yaşamasına izin verilmesi gerektiği oldu. “Çocuklar korkabilir, üzülebilir, kızabilir. Bu duygular, onların gelişimi için sağlıklıdır. Ancak çoğu zaman ebeveynler çocuklarının üzülmesini ya da korkmasını istemezler ve onları bu duygulardan korumaya çalışırlar. Oysa çocukların bu duygularla başa çıkmayı öğrenmeleri gerekiyor” dedi.
Ebeveynlerin duyguları bastırmak yerine, çocukların hissettiklerini kabul etmelerine yardımcı olmaları gerektiğini ifade eden Çatak, “Çocuğunuza ‘Korkma’ demek yerine, korkmanın normal olduğunu anlatın. Ona küçükken sizin de korkularınız olduğunu söyleyin. Bu, çocuğun duygularını kabullenmesine ve kendini daha güçlü hissetmesine yardımcı olur” diye ekledi.
BAŞARIDAN ÖNCE MUTLULUK: “HAYAT BAŞARISI ÖNEMLİDİR”
Hilal Çatak, başarı odaklı ebeveynlerin çocuklarına zarar verebileceğine dikkat çekerek, hayat başarısının akademik başarıdan çok daha önemli olduğunu vurguladı. “Çocukların sorumluluk alarak, küçük küçük başarılar kazanarak özgüvenlerini inşa etmeleri gerekiyor. Her şeyi ebeveynler yaparsa, çocuk kendini yetersiz hisseder” dedi.
“Hayat başarısı olan çocuklar, özgüveni yüksek bireylerdir. Bu çocuklar, evde küçük sorumluluklar alarak özgüven kazanabilirler. Ev işlerinde yardım etmek, okul görevlerini tek başına üstlenmek gibi sorumluluklar, çocuğun kendi kanatlarıyla uçmasını sağlar” diyerek, çocukların kendi ayakları üzerinde durabilmeleri için bağımsızlık kazanmalarının önemine dikkat çekti.
Çatak, “Çocuğunuzun özgüvenli olması için onun her şeyi yapmasına izin verin. Hata yapsa bile, kendini düzeltme fırsatı verin. Başarı ve mutluluk arasında bir denge kurarsak, özgüvenli çocuklar yetiştirebiliriz” dedi.
EBEVEYNLER İÇİN ÖNERİLER: ÇOCUĞUNUZA DESTEK OLMANIN YOLLARI
Programın sonunda, Hilal Çatak, ebeveynler için çocuklarında özgüven geliştirebilmeleri adına bazı önerilerde bulundu. Ebeveynlerin, çocuklarıyla olan ilişkilerinde dikkat etmeleri gereken noktalara vurgu yaptı:
1. Kaliteli Zaman Geçirin: “Çocuklarınızla geçirdiğiniz zamanın kalitesi önemlidir. Bir saat bile olsa, tüm dikkatinizi onlara verin. Telefonunuzu bırakın, işlerinizi bir kenara koyun ve o anda tamamen çocuğunuzla olun” dedi.
2. Pozitif Yönlerini Öne Çıkarın: “Çocuklarınızın iyi olduğu yönlere odaklanın. Onların yapamadıklarına değil, yapabildiklerine dikkat edin. Ne kadar çok pozitif yönlerini öne çıkarırsanız, çocuk o kadar özgüven kazanır” dedi.
3. Duygusal Destek Verin: “Çocukların duygularını ifade etmelerine izin verin. Korktuklarında ya da üzüldüklerinde onları rahatlatmak yerine, bu duyguların normal olduğunu anlatın. Onlara duygularıyla baş etmeyi öğretin” diye ekledi.
4. Sorumluluk Verin: “Çocuğunuza küçük sorumluluklar vererek, özgüvenlerini geliştirmesine yardımcı olun. Evde yapabilecekleri görevler verin, kendi ödevlerini kendilerinin yapmasına izin verin. Bu onların özgüvenlerini artıracaktır” dedi.
Hilal Çatak, çocuklarda özgüven gelişiminin ebeveynlerin tutumlarıyla doğrudan bağlantılı olduğunu ve çocuklara hata yapma özgürlüğü tanımanın, duygularını yaşama fırsatı vermenin önemini vurguladı. Çatak, “Çocuklarımızın kendi yollarını çizmesine, kendi kanatlarıyla uçmasına izin verelim. Onlara ne kadar güvenirsek, o kadar özgüvenli bireyler yetiştirebiliriz” diyerek sözlerini tamamladı. (SELİME AYDEMİR)
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.