Hocam, 1954 doğumluyum. Almanya’ya gelmeden önce Türkiye’de hizmet akdine bağlı olarak 614 günlük çalışmam var. 2990 günü de 3201 sayılı yasa çerçevesinde borçlandım ve borçlanma bedelini ödedim. Ancak bana SGK 1100,90 TL emekli aylığı bağlandı. Benimle aynı konumdaki emekliler 1.300, TL ile 1.500,- TL maaş alıyor, benim maaşım neden düşük?
CEVAP: Değerli okurum, Öncelikle doğum tarihinizi ay gün olarak yazmadığınız ve Türkiye çalışmanız olan 614 günün hangi tarihler arası olduğunu yazmamanıza rağmen size yaklaşık bilgiler vermeye çalışacağım .
Hemen belirteyim ki, SSK (4/a) kapsamında emekli aylığının hesaplanması bir çok parametreye bağlıdır. Borçlanma bedelinin asgari ve azami sınırlarda yapılması, borçlanılan veya çalışılan yıllar ile yaş faktörü bunlardandır. Diğer faktörler emekli maaşını bir oranda etkilese de asıl sorun borçlanılan dönemlerle ilgilidir. Bu nedenle bize müracaat eden vatandaşlarımıza ilk olarak emekli maaşlarını çekip çekmediklerini soruyoruz. Zira emekli maaşını çekmişlerse hukuken yapabileceğimiz çok sınırlı. Emekli maaşı çekilmediyse SGK’nın 2011/48 nolu genelgesine göre borçlanma işleminden vazgeçip iptal edilebiliyor ve yatırılan bedelin iadesi istenebiliyor.
SSK kapsamında emekli olanların emekli aylıkları üç dönemdeki aylık bağlama oranlarına göre belirlenmektedir. Aylık bağlama oranının (% 70) en yüksek olduğu dönem 1999 öncesi yapılan çalışmalar veya borçlanılan süreler karşılığı olan dönemdir. 1999 ile 2008 arasındaki sürelerde aylık bağlama oranı (% 65) bir miktar, 2008 sonrası dönemler için ise aşırı (% 50-35) bir şekilde düşme göstermektedir.
Siz borçlanma dilekçesinde sadece gün (Örn: 2990, 7200,3600 gibi) veya „yurtdışı hizmetlerimin / sürelerimin tamamı“ veya kısmi sözleşme aylığı alıyorsanız „Kısmi aylığımın tam aylığa çıkmasına yetecek asgari süre“ diye belirterek başvuru yaparsanız SGK borçlanmanızı en son yaptığınız çalışma veya süreden geri götürerek yapar. Mesela 2017 yılında yaptığınız borçlanmayı 2017 yılından geriye doğru olan süreler şeklinde hesaplar. Bu da 2000 ve 2008 sonrası sürelere denk geldiğinden maaşınız belirttiğiniz gibi düşük çıkar
Bu durumda yapılması gereken şey şayet emekli maaşınızın bağlanmasına rağmen bankadan henüz çekmediyseniz, yeni bir borçlanma yapabilmek için öncelikle bir dilekçe ile SGK’ya başvurup hatalı yapılan borçlanmayı iptal etmek ve yatırılan borçlanma bedellerinin iadesini istemesidir.
Daha sonra tekrar borçlanma talep dilekçesi vermelisiniz. Ancak bu defa dilekçenin 11. Bölümünde „Yurtdışı hizmetlerimin / sürelerimin tamamı“ veya „………. Gün“ (örn: 2990 gün) yerlerini işaretlemeyin. Ortada kısımdaki yere borçlanacağınız 1999 yılından önceki dönemi yazın ve karşısındaki kutucuğu işaretleyip Kuruma verin. Alacağınız maaş bu durumda diğer borçlanmasını doğru yapan emsalleriniz gibi olacaktır.
Sorununuzu böyle çözebilir ve daha yüksek maaş alabilirsiniz.
İKİ ÜLKEDEN EMEKLİ OLABİLİRMİYİM?
Soru: Hocam, Ben Türk vatandaşı olarak Yurtdışında bir işyerinde çalışıyorum. Ancak görünen o ki burada emeklilik yaşı 67’ye çıkarıldı ve bu daha da çıkacak. Türkiye bu konuda daha avantajlı görünüyor. Hem buradan hem de Türkiye’den emekli olmak istiyorum. Kendimi Türkiye’de de bir işyerinde sigortalı olarak göstersem SGK’dan emekli olabilir miyim?
Cevap: Değerli okurum ,Maalesef emekli olamazsınız. Zira Türk Sosyal Güvenlik hukukunda teklik ilkesi uygulandığından yurtdışında sigortalı iken aynı anda Türkiye’de sigortalı olmak mümkün değildir. Uluslararası çalışmalar birbirinin devamı olduğundan bir kişi aynı anda iki yerde bulunamaz, çalışamaz. Yani kolunuz bacağınız gövdeniz yurtdışında fakat siz Türkiyede SSK (4/a) lı olamazsınız.Türkiye arasında imzalanan Sosyal Güvenlik Antlaşması gereğince sigortalılık sürelerinin paylaşılması gerektiğinden SGK bu durumu tespit ettiğinde sigortalılığınız devam ediyorsa sigortalılığınızı, emekli aylığı alıyorsanız emekliliğinizi derhal iptal edip, varsa tüm ödemeleri geriye dönük olarak sizden geri tahsil eder.
HELE YAŞINIZ 57 OLSUN
SORU: Hocam, 1979 doğumluyum. İşe giriş tarihim 1998 ve 5100 gün primim yatmış. Ne zaman emekli olabilirim?
YANIT: Değerli okurum,Öncelikle bu yaşda sosyal güvenliğinize düşünüp bu soruyu bana yönelttiğiniz için sizi kutlarım. 4/a (SSK) statüsünden emeklilik için 25 yıl sigortalılık süresi, 5900 prim günü ve 57 yaş şartlarına tabisiniz. En az 5900 gün prim ödemiş olmak koşuluyla, 57 yaşınızı dolduracağınız 2036 tarihinde emekli olmaya hak kazanırsınız.
Haftaya görüşmek üzere ,sosyal güvenlikle kalınız.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.