Değerli okurlarım öncelikle geçmiş Kurban Bayramınızı kutlar,Sağlıklar dilerim.Bu hafta tvDEN izleyicilerinin ve siz DENGE okurlarının sorularını yanıtlamaya çalışacağım.
SORU: Hocam, benim şahsa herhangi bir şirkete devlete değil, özel bankalara kredi borcum var. Maaşıma icra konulursa ne yapmam gerekir?
YANIT: Eskiden Emekli aylıklarına nafaka dışında haciz konulamaz iken şimdi ise sadece SGK ya olan borç ve Nafaka borcundan dolayı haciz işlemi yapılabilmektedir.Bunun dışında hiç bir şekil ve şartta siz izin vermedikten sonra haciz işlemi yapılamaz ve haciz konamaz. Şayet konursa, bulunduğunuz yerdeki İcra Tetkik Hakimliğine , haczedilemezlik şikâyetinde bulunmanız halinde konan haciz kaldırılır.
GERİYE DÖNÜK 5 YIL ŞARTI VARDIR
SORU: Annem Bağ-Kur emeklisiydi. 2007 yılında vefat etti. Babam SSK emeklisi. Annemin maaşını almak için bu yıl içinde başvurduk. Acaba 2007-2018 arasında babamın almadığı maaşı toplu alabilir miyiz? Eğer alabilirsek ne yapmamız gerekiyor?
YANIT: Babanız 2007-2018 arasındaki süre için eşinden dolayı dul aylığı alamaz. Ancak, başvuru tarihinden itibaren geriye doğru 5 yıl içindeki aylığı toplu olarak alabilir. Örneğin, aylık başvurusunu 1 Haziran 2018’de yaptığınızı varsayarsak, 1 Haziran 2013’dan 1 Ekim 2018 arasındaki sürenin aylığını alabilir. 5 yıllık zamanaşımı süresi olduğundan, 5 yıldan daha eski sürelere ilişkin aylık hakkı zamanaşımına uğramış durumda. Dolayısıyla 5 yıldan eski sürelerin aylığını alamaz.
SSK 7000 GÜN BAĞKUR İSE 9000 GÜN ARAR
SORU: 23 Nisan 1985 doğumluyum. SSK başlangıç tarihim 6 Ekim 2005 olup SSK’ya 1069 gün prim ödemem var. Sonrasında 3 Temmuz 2010’da Bağ-Kurlu oldum. Bağ-Kura da 4 yıl 5 ay 29 gün prim ödedim. Ne zaman emekli olabilirim?
YANIT: 6312 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 9000 güne tamamlamanız şartıyla, 60 yaşınızı dolduracağınız 23 Nisan 2045’de Bağ-Kurdan emekli olabilirsiniz. Son 1260 gün primi sigortalı bir işte çalışarak ödemek şartıyla, toplam 4312 gün daha prim ödeyerek toplam priminizi 7000 güne tamamlamanız halinde, 60 yaşınızı dolduracağınız 23 Nisan 2045 de SSK’dan emekli olabilirsiniz.
18 YAŞ ALTI SİGORTALILIK
SORU: 21 Ocak 1972 doğumluyum. 1 Temmuz 1987 tarihinde 18 yaşımın altındayken tam sigortalı olarak 3 ay çalıştım. 11 Ekim 1990 tarihinden beride kesintisiz çalışıyorum. Ne zaman emekli olabilirim?
YANIT: 18 yaşından öncede olsa da, emeklilik şartlarınız sigorta başlangıç tarihinize göre belirlenecek. Ancak 25 yıllık sigortalılık sürenizin hesabında, başlangıç tarihi olarak, 18 yaşı doldurduğunuz tarih dikkate alınacaktır. Bu da emekliliğiniz de sorun oluşturmuyor. Emekli olmak için; 25 yıl sigortalılık süresi, 5375 gün prim ödeme ve 50 yaş şartlarına tabisiniz. Prim ödemeniz yeterli olduğundan, bundan sonra prim ödemeseniz de, 50 yaşınızı dolduracağınız 21 Ocak 2022’de emekli olabilirsiniz.
42 AY ŞARTI VAR
SORU: Eşim 12 Ekim 1970 doğumludur. İlk sigorta başlangıcı 1 Şubat 1993 olup, 1997 yılına kadar sigortalı olarak çalıştı. 23 Haziran 1998 ile 31 Aralık 2007 arası 9 yıl, 6 ay, 8 gün Bağ-Kur’lu olarak esnaflık yaptı. 2007 yılı sonunda doğum nedeniyle esnaflığa son verdi. Daha sonra 2009 ile 2012 yılları arası tekrar sigortalı olarak çalıştı. Şu an 1726 gün 4/a, 3428 gün 4/b kapsamında olmak üzere toplam 5154 prim günü var. Eşim ne zaman emekli olabilir? Eksik günlerini 4/a kapsamında çalışarak mı yoksa doğum borçlanması yaparak mı tamamlarsa daha avantajlı olur?
YANIT: Eşiniz en erken 20 yıl sigortalılık süresi, 5600 prim günü ve 49 yaş şartlarıyla 4/a (SSK) statüsünden emekli olur. Eksik prim gününü doğum borçlanmasıyla tamamlaması mümkün olmakla birlikte, 4/b (Bağ-Kur) kapsamındaki sigortalılığından sonra en az 1260 gün 4/a kapsamında prim ödemiş olması gerekiyor. 2009-2012 arasındaki 4/a kapsamında prim ödemesi 1260 günden az ise öncelikle 1260 günü tamamlaması gerekiyor. Bundan sonra 5600 günden eksik kalan süreyi isterse doğum borçlanmasıyla tamamlayabilir. 49 yaşını dolduracağı 12 Ekim 2019 tarihinden sonra da emekli olabilir.
MEMURLAR ÇALIŞAMAZ EK İŞ YAPAMAZ
SORU: Devlet memuruyum. Sağlık bakanlığına bağlı devlet hastanesinde röntgen teknisyeniyim. 10 yıldır özel bir hastanede ek iş yapıyorum. Özel hastanede benle ilgili bir vergi ödenmiyor. Sadece patron bize ödediği maaşı bağış olarak gösteriyor. Şimdi ben bu iş yerimden ayrılsam tazminat alabilir miyim? Tazminat ödemeseler mahkemeye verebilir miyim? Devlet bana nasıl bir ceza verebilir, yada verir mi?
YANIT: 657 sayılı Kanuna göre; Devlet memurlarının ek iş yapmaları, yani ticari faaliyet kapsamında kazanç sağlamaları yasaklanmıştır. Sizin yaptığınız işte Devlet memurları için yasaklanmış faaliyetler kapsamındadır. Ayrıca kıdem tazminatı isteyebilmek için İş Kanununa tabi çalışıyor olmak gerekmektedir. İş Kanuna tabi çalışmadığınızdan kıdem tazminatına hak kazanamazsınız. Dava açmanız halinde konunun tespiti gerekeceğinden 657 sayılı Kanun uyarınca disiplin cezası hükümlerine de maruz kalabilirsiniz. Ticari faaliyette bulunmanın cezası da, Devlet Memurları Kanununa göre kademe ilerlemesinin durdurulması cezası olup, bunun tekerrürü halinde memuriyetten çıkarmayı gerektirir.
KURUM ÖNEMLİ
SORU: 14 Aralık 1999 yılında işe başladım. Bedensel özürlüyüm. Fakat sakatlık raporu alamadım. Çalışmaya devam ediyorum. Eşimden ayrıldım iki çocuğum var. Çocuklarım çalışmıyor. Annem 2 yıl önce vefat etti. Annemin maaşını alabilir miyim? Çalışmamın bir sakıncası var mı?
YANIT: Aylık bağlatıp bağlatamayacağınız, annenizin tabi olduğu Sosyal Güvenlik Kurumu’na göre değişir. Anneniz Emekli Sandığı emeklisi ise, sigortalı çalışsanız da yetim aylığı bağlatabilirsiniz. Ancak anneniz SSK veya Bağ-Kurlu ise, çalıştığınız sürece yetim aylığı alamazsınız.
Haftaya görüşmek üzere Sosyal Güvenlikle kalın.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.