Takip Et
  • 15 Haziran 2013, Cumartesi

Çocuklarda Denge Gelişimi

Çocuklarda denge gelişimi her zaman çok önemli bir konudur, özellikle gelişim ve hızlı uzama döneminde. Denge, statik veya dinamik, hareket sırasında, vücudun istenen pozisyonunu sağlayabilme yeteneğidir. Denge, oyun, spor, dans ve jimnastik etkinliklerinde önemli rol oynar. Günlük yaşantımızda da kazalardan korunmak veya işlerimizi verimli olarak yapabilmek için dengeye ihtiyacımız vardır . Denge bütün hareketlerin temelidir. Tanımdan da anlaşıldığı gibi iki çeşit dengeden söz edilebilir. Statik denge ağırlık merkezinin sabit kaldığı hareketleri içerirken, dinamik denge hareketlerinde ağırlık merkezi yapılan harekete göre sürekli değişmeyi içerir. Bütün hareketlerin temelinde, statik denge, dinamik denge veya her ikisi vardır. Lokomotor, manipulatif, dengeleme hareketlerinin gelişmesinde ve mükemmelleştirilmesinde önemli rol oynarlar. 

Görsel, dokunma, kinestetik ve işitsel uyarımların dengenin korunmasında önemleri büyüktür. Yapılan araştırmalar, genç çocuklardaki görmenin denge üzerindeki etkisini ortaya koymuştur. Cratty ve Martin altı yaşındaki çocukların gözleri kapalı iken tek ayak üzerinde dengelerini sağlayamadıklarını, fakat yedi yaşında gözleri kapalı dengelerini sağlaya-bildiklerini yani dengenin yaşla birlikte geliştiğini ortaya koymuşlardır. Dokunma ve kinestetik yetenekler de dengenin korunmasında önemlidir. Kinestetik ve dokunma duyumunun gelişmesi ile denge yetenekleri de gelişir ve yetişkinlerin denge yetenekleri çocuklardan daha iyidir.
Dengenin gelişiminde işitme organı olan kulağın gelişimi gözardı edilemez. Çünkü iç kulaktaki semisirküler kanallarındaki sıvı dengenin sağlanmasında önemli rol oynar. Sernisirkü1er kanaldaki alıcılar açısal ivmelenmedeki değişimlere cevap verirler. Dengenin oluşturulmasında işitsel araçlar, görsel, dokunma ve devi n duyum sistemlerle birlikte çalışır.

Daha önce de belirtildiği gibi statik ve dinamik olmak üzere iki çeşit denge vardır. Statik denge tek ayak üzerinde durma, denge tahtasında durma gibi becerileri içerir. De Orea, Keogh ve Van Slooten statik dengenin 2 ile 12 yaş arasında yaşla birlikte doğrusal olarak arttığını ortaya koymuşlardır. De Orea yaptığı araştırmada statik dengede cinsiyet farklılığının görülmediğini, 7-8 yaşına kadar kızların erkeklerden daha iyi olduklarını, fakat sekiz yaşlan civarında her iki cinsiyette de statik denge performansının sabitleştiğini belirtmiştir. Garcia ve Garcia (1994a) da 2.5 ve 6.0 yaşlan arasındaki 64 çocuk üzerinde yaptıkları araştırmada yaşın dengenin en iyi belirleyicisi olduğunu ve statik dengenin yaşla birlikte arttığını belirtmişlerdir.

Sonuç olarak dinamik denge de statik denge gibi yaşla birlikte artar ve dokuz yaş civarında gelişimi yavaşlar. Kızlar 8-9 yaşına kadar erkeklerden daha iyi performans gösterirler ve bu yaştan sonra aynı düzeye erişirler .Görüldüğü gibi, denge yeteneği yaşla birlikte gelişmektedir. Denge yapılan spor branşına özeldir. Diğer bir deyişle, bir kişi bütün branşlarda veya bütün durumlarda iyi dengeyi sağlayacak genel bir denge yeteneği kazanamaz. Yani denge, uygulanacak beceri için özeldir ve denge yapılan spor branşına dayanır. Denge yeteneklerinin gelişiminde alıştırmanın önemli rolü vardır. Yaş grubuna veya çocuğun bulunduğu motor gelişim evresine göre değişik etkinlikler kullanılmalıdır. Örneğin, temel hareket döneminin "ilk" evresinde değişik denge duyumları sağlayacak çeşitli büyük ve küçük araçla kullanıldığı etkinliklere yer verilmesi gerekirken, sporla ilişkili hareketler döneminin uzmanlaşma evresinde dans, cimnastik becerileri, kayak, buz pateni gibi etkinlikler kullanılarak denge yeteneğinin gelişmesi sağlanmalıdır.

KAYNAKLAR: Muratlı,1996,Schurr, 1980, Gallahue, 1982b, Singer, 1980. Y.Sevim,Antrenman Bilgisi (1995),C.Açıkada,E.Ergen,Bilim ve Spor(1994),N.Akgün,Egzersiz Fizyolojisi(1992)* Prof. Dr. Sabiha Paktuna Keskin Pediatrist, Pediatrik Nörolog, 

ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.