Doktor bey başım ağrıdığı için gitmiştim. Gece aniden şiddetli bir ağrı ile uyandım. Daha önceleri de oluyordu zaten ama bu kez çok şiddetli idi. Sabaha kadar kustum ama bildik bir ağrı olduğu için doktora gitmedim. Ertesi gün çekilen film sonrasında bana siz "multipl skleroz hastasınız" dediler. Dünya başıma yıkıldı sanki. Bir haftadır uyumuyorum! Ben MS hastası mıyım?
Beyin hangi hücrelerden oluşur? MS hastalığı nasıl bir hastalıktır? Hastalık neden olur?
MS hastalığı beyin ve omuriliği etkiler. Beyinde nöron adı verilen sinir hücreleri bulunur. Bu hücreler beynin en dış kısmında "kabuk" tabakasında bulunur. Dış dünyadan - gözden, kulaktan, deriden - içimizden - iç organlardan - gelen her türlü bilgi bu hücreler tarafından alınır ve anlam bulur. Kolun, bacağın hareket etmesi, konuşma, hesap yapma, hatırlama, işeme, doğru karar verme de bu hücrelerin çalışması ile olur. Nöron adı verilen bu hücrelerin etrafa dağılan, diğer nöronlar ile ilişki kuran - bir bitkinin toprak altında saçak gibi dağılmış köküne benzeyen - uzantıları vardır. Bu uzantılar sayesinde "imece usulü". çalışır ve sonuç üretirler. Uzantıların çevresini de bir başka sinir hücresi sarar. Bu sayede bir sinirden diğer sinire bilgi akışı hızlı, ekonomik ve düzenli olur. Çalışma ortamının düzgün ve sağlıklı olmasını sağlayan "destek sinir hücreleri" de bu uzantı ve kılıf hücrelerin işlerini düzgün yapması için gerekli ortamı oluşturur. Bu hücreler yanı sıra yabancıların girip çıkmasını engelleyen, güvenliği sağlayan hücreler de bulunur.
MS hastalığı sinir hücrelerinin zedelenmesi ve ölmesi ile oluşan bir hastalıktır. Sinir uzantılarını saran ve etkin çalışmayı, hızlı çalışmayı sağlayan kılıf hücreleri zarar görür. Eğer bu zarar tamir edilemez, düzeltilemez boyutlara ulaşır ise sadece kılıf hücresi değil, kılıfın içindeki sinir hücre uzantısı da etkilenir. Sonuç sinir iletisinin yani -bilginin- bir yerden bir yere taşınamamasıdır. Bu da kendinin farklı şekillerde gösterebilir. Sinir kılıfı etkilenmesi göz sinirinde olursa kişi göremez, gözde hareket ile ağrı olurken, sırtta omurilik bölgesinde olur ise her iki bacakta güçsüzlük ortaya çıkar. Kişi ayakta duramaz. Ayrıca idrara sıkışma ve idrar kaçırma, kabızlık yakınmaları eklenir. Beyincik dediğimiz denge organı etkilenir ise bu kez de kişi sarhoş gibi yürür, sarhoş gibi konuşur ve düşmeler ortaya çıkar. Gözlerde anormal sıçrayıcı göz hareketler olur.
Sonuç sinir kılıf hücresinin ölmesidir ama hastalıkta ilk değişen hücreler ortamın güvenliğini sağlayan hücrelerdir. Bu hücreler vücutta yaşayan tüm hücreleri tanıma konusunda iyi eğitim almışlardır. Kim "bizden" kim "bizden değil" bilirler ve "devriye" yapar gibi vücudun her yerine giderek, oraları kolaçan ederler. Her gittiği yerdeki hücreler ile "el sıkışır" hal hatır sorarlar. Dost olarak bildiklerine "hoşçakalın" deyip ayrılırken, yabancı olarak gördükleri hücrelere direk olarak saldırır onları yok etmeye çalışırlar. Vücutta mahkeme olmaz, yabancı olanlar, tehlikeli olanlar o anda, anında cezalandırılır. Vücudun bu koruyucu melekleri çok iyi bir eğitim alıyor olmalarına rağmen ve sıkı bir şekilde denetleniyor olmalarına rağmen, bir şekilde, vücutta yaşayan bu hücreleri "yabancı" olarak tanımaya başlar ve bunlara saldırı düzenlerler. Dur - yapma - onlar düşman değil diyene kadar bu saldırı ile yıkılır, hatta ölürler. Ortam yatıştığında, yeniden yapılanma başlar ve bozulan yerler onarılmaya çalışılır. Bilirsiniz! Onarım ile bozuk yerler daha iyi hale gelebilir ama hiç bir zaman orijinal haline dönemez.
Hastalık tanısı nasıl konur?
Hastalık manyetik rezonans görüntüleme (MRG) yönteminin yaygın kullanıma girmesi sonrasında daha çok tanınır hale gelmiştir. MS hastalığı ile uyumlu "sinir kılıfı hasarı" hasarı olan bölgelerin görülmesi ve bu görüntüye neden olabilecek başka bir hastalığın olmaması halinde tanı konur. Diğer tanıları dışlamak için geniş bir laboratuvar araştırması yapmak ve hastayı sorgulamak gerekir. Ayrıca hastalığı desteklemek için de görme yollarını değerlendiren incelemeler ile bel sıvısı incelemesi yapmak uygun olacaktır. MRG yönteminde MS ile uyumlu olan "parlak beyaz lekelerin - plakların" benzeri lekelenmeler migren hastalığında, beyin damar tıkanmalarında, yüksek tansiyon hastalarında görülebileceği gibi damar etrafının genişlemesi sırasında gözlenebilir. Bu yüzden sadece MRG görüntüsüne bakarak tanı konmaz. Her zaman olduğu gibi tanı "klinik bulgular ve hastanın hastalık öyküsü ile" konur. Bu yüzden doğru adres nöroloji hekimleridir.
ÖNEMLİ NOT: Bu sayfalarda yayınlanan okur yorumları okuyucuların kendilerine ait görüşlerdir.